Quy trình hiệu chuẩn cân kỹ thuật

Sau một khoảng thời gian sử dụng hoặc trong quá trình vận hành, các yếu tố vật lý như thay đổi địa điểm sử dụng, sự thay đổi môi trường, hoặc những va chạm không mong muốn với các bộ phận của cân có thể gây ra những sai lệch đáng kể. Những sai số này, dù là nhỏ, cũng có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của các phép đo, từ đó dẫn đến những quyết định không chính xác trong các hoạt động sản xuất, kiểm tra chất lượng hay kiểm soát quy trình.

Việc hiệu chuẩn cân kỹ thuật là một quy trình quan trọng giúp xác định và điều chỉnh các sai số tại từng điểm đo của cân. Mục tiêu của việc này là khôi phục độ chính xác của cân, bảo đảm sự tin cậy và hiệu quả trong các phép đo. Đặc biệt đối với các thiết bị sử dụng trong ngành công nghiệp, việc hiệu chuẩn cân kỹ thuật không chỉ giúp đảm bảo sự ổn định của quá trình sản xuất mà còn đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn và pháp lý.

Trong thế giới công nghiệp, mỗi loại cân lại có quy trình hiệu chuẩn cân kỹ thuật riêng biệt, được xác định theo các tiêu chuẩn và quy định khác nhau. Ví dụ, đối với các cân phân tích, quy trình hiệu chuẩn phải tuân thủ tiêu chuẩn ĐLVN 284:2015, đảm bảo tính chính xác tuyệt đối trong việc kiểm tra và hiệu chỉnh thiết bị.

Như vậy, hiệu chuẩn cân kỹ thuật không chỉ là một quy trình kỹ thuật đơn thuần, mà còn là yếu tố then chốt để bảo vệ chất lượng công việc, giảm thiểu sai sót và duy trì hiệu suất hoạt động trong mọi lĩnh vực công nghiệp.

Nội dung chính

Các bước hiệu chuẩn chung cho cân gồm
Phương tiện hiệu chuẩn cân kỹ thuật

Các bước hiệu chuẩn chung cho cân gồm

Việc hiệu chuẩn cân kỹ thuật là một quy trình quan trọng nhằm đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của thiết bị đo lường trong quá trình sử dụng. Quy trình này bao gồm nhiều bước kiểm tra kỹ lưỡng, mỗi bước đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và điều chỉnh các sai số có thể ảnh hưởng đến kết quả đo. Dưới đây là các bước hiệu chuẩn cân kỹ thuật cơ bản:

Kiểm tra bên ngoài: Trước khi tiến hành hiệu chuẩn, việc kiểm tra tổng thể bên ngoài của cân là bước đầu tiên và cần thiết. Điều này bao gồm việc kiểm tra các bộ phận vật lý như vỏ máy, cảm biến và các bộ phận kết nối để phát hiện bất kỳ dấu hiệu hư hỏng hoặc sai sót nào có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cân.
Kiểm tra kỹ thuật: Sau khi xác minh cân không bị hư hỏng, bước tiếp theo là kiểm tra các yếu tố kỹ thuật của cân. Quá trình này bao gồm việc kiểm tra các bộ phận điện tử, phần mềm điều khiển, cũng như các thông số kỹ thuật cần thiết để cân có thể hoạt động đúng chức năng.
Kiểm tra đo lường: Đây là bước quan trọng nhất trong quy trình hiệu chuẩn, nhằm kiểm tra độ chính xác của cân. Các hạng mục kiểm tra bao gồm:
- Kiểm tra độ lặp lại: Đảm bảo rằng cân có thể đo lường chính xác và nhất quán khi được sử dụng nhiều lần với cùng một trọng lượng.
- Kiểm tra độ lệch tâm: Kiểm tra sự lệch tâm của tải trọng trên bề mặt cân để đảm bảo rằng kết quả đo không bị sai lệch khi tải trọng không được đặt chính xác ở trung tâm.
- Kiểm tra sai số gần Max: Kiểm tra sai số khi cân được sử dụng gần giới hạn tối đa của phạm vi đo, nhằm đảm bảo cân có thể cung cấp kết quả chính xác ngay cả trong những trường hợp này.
- Kiểm tra độ đúng: Cuối cùng, kiểm tra độ đúng của cân, tức là xác định mức độ chính xác của kết quả đo so với giá trị thực tế.

Phương tiện hiệu chuẩn cân kỹ thuật

Việc hiệu chuẩn cân kỹ thuật không chỉ là một quy trình đơn giản mà là một công tác đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối, nhằm đảm bảo rằng cân hoạt động theo đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định hiện hành. Để đạt được kết quả tối ưu trong việc hiệu chuẩn, cần có sự chuẩn bị chu đáo về phương tiện và điều kiện môi trường.

Phương tiện hiệu chuẩn: Để tiến hành hiệu chuẩn, các chuẩn đo lường được lựa chọn phải phù hợp với từng loại cân cần hiệu chuẩn. Các chuẩn này giúp đảm bảo rằng cân được kiểm tra dưới các điều kiện chính xác, từ đó tối ưu hóa kết quả đo. Bên cạnh các chuẩn đo lường, một số phương tiện hỗ trợ khác như nhiệt kế và ẩm kế cũng được sử dụng để xác định và kiểm soát môi trường trong quá trình hiệu chuẩn, đảm bảo mọi yếu tố tác động đến cân đều được kiểm soát chính xác.

Điều kiện hiệu chuẩn: Để quá trình hiệu chuẩn cân kỹ thuật diễn ra thành công, cần phải đảm bảo các điều kiện sau:

Địa điểm hiệu chuẩn: Không gian thực hiện hiệu chuẩn cân kỹ thuật phải đủ sáng, cách xa các nguồn sinh nhiệt, sinh gió, và rung động, nhằm tránh các yếu tố làm ảnh hưởng đến độ chính xác của cân.
Nhiệt độ và độ ẩm: Đảm bảo nhiệt độ trong khoảng (23 +/- 2) °C và độ ẩm từ (40-70%) RH. Điều này giúp cân hoạt động trong môi trường ổn định, không bị tác động bởi yếu tố thời tiết hay môi trường xung quanh.
Địa điểm sử dụng: Một yếu tố quan trọng mà nhiều người thường bỏ qua là cân nên được hiệu chuẩn cân kỹ thuật tại chính địa điểm sử dụng. Việc này giúp đảm bảo rằng cân sẽ hoạt động chính xác trong môi trường thực tế, nơi nó sẽ được sử dụng thường xuyên.

Các bước chuẩn bị trước khi tiến hành hiệu chuẩn cân kỹ thuật: Trước khi bắt đầu quá trình hiệu chuẩn, các bước chuẩn bị cơ bản sau cần được thực hiện:

Chuẩn bị cho hiệu chuẩn

Kiểm tra điều kiện môi trường: Đảm bảo rằng điều kiện môi trường nơi thực hiện hiệu chuẩn (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất) đáp ứng các yêu cầu quy định.
Làm sạch cân và khu vực xung quanh: Đảm bảo rằng cân và khu vực hiệu chuẩn sạch sẽ, không có bụi bẩn hoặc vật liệu gây nhiễu.
Kiểm tra cân: Kiểm tra cân về mặt vật lý để đảm bảo rằng không có hư hỏng hoặc vấn đề cơ học nào.

Kiểm tra ban đầu

Khởi động cân: Bật cân và để nó ổn định theo hướng dẫn của nhà sản xuất (thường là vài phút).
Kiểm tra không tải: Đảm bảo rằng cân đọc giá trị “0” khi không có vật nặng trên cân. Nếu không, thực hiện điều chỉnh “zero” nếu cần.

Kiểm tra và hiệu chuẩn với các quả cân chuẩn

Chọn quả cân chuẩn: Sử dụng các quả cân chuẩn có giá trị và độ chính xác phù hợp với phạm vi và độ chính xác của cân kỹ thuật.
Thực hiện hiệu chuẩn tuyến tính:
Đặt quả cân chuẩn: Đặt các quả cân chuẩn lên cân và ghi lại giá trị đọc được.
So sánh và ghi lại kết quả: So sánh giá trị đọc được từ cân với giá trị danh nghĩa của quả cân chuẩn và ghi lại sai số (nếu có).
Lặp lại với các quả cân khác: Lặp lại quá trình này với nhiều quả cân chuẩn khác nhau để kiểm tra tính tuyến tính của cân.

Hiệu chỉnh cân (nếu cần)

Điều chỉnh cân: Nếu sai số vượt quá giới hạn cho phép, thực hiện điều chỉnh cân theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Kiểm tra lại: Sau khi điều chỉnh, lặp lại quá trình kiểm tra với các quả cân chuẩn để đảm bảo rằng cân đã được hiệu chuẩn đúng.

Kiểm tra các chức năng khác

Kiểm tra chức năng Tare (bì): Đảm bảo rằng chức năng bì hoạt động đúng.
Kiểm tra chức năng đơn vị đo: Đảm bảo rằng cân hiển thị đúng các đơn vị đo khác nhau (nếu có).

Ghi nhận và báo cáo

Ghi nhận kết quả hiệu chuẩn: Lưu lại tất cả các kết quả kiểm tra và hiệu chuẩn trong biên bản hiệu chuẩn.
Lập báo cáo hiệu chuẩn: Lập báo cáo hiệu chuẩn chi tiết, bao gồm các thông tin về cân, điều kiện hiệu chuẩn, kết quả đo và bất kỳ điều chỉnh nào đã thực hiện.
Dán tem hiệu chuẩn: Dán tem hiệu chuẩn lên cân nếu cân đáp ứng các yêu cầu quy định.

Định kỳ hiệu chuẩn cân kỹ thuật

Lập lịch hiệu chuẩn định kỳ: Đặt lịch hiệu chuẩn cân kỹ thuật định kỳ để đảm bảo tính chính xác liên tục theo thời gian.

Các tiêu chuẩn và quy định áp dụng:

Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN): Các tiêu chuẩn quốc gia về hiệu chuẩn cân.
Tiêu chuẩn quốc tế (ISO, OIML): Các tiêu chuẩn quốc tế về hiệu chuẩn và kiểm định cân.
Quy định của nhà sản xuất: Hướng dẫn và quy định của nhà sản xuất cân về quy trình hiệu chuẩn và bảo trì.

Việc hiệu chuẩn cân kỹ thuật định kỳ giúp đảm bảo độ chính xác và tin cậy của các phép đo, từ đó nâng cao chất lượng và độ tin cậy của các kết quả đo lường trong các ứng dụng khoa học, công nghiệp và thương mại.